ΑΡΜόΝΙΚΑ

Δήλωση Πρόθεσης Υποβολής

Δελτίου Στοιχείου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

1. Σύντομη παρουσίαση του στοιχείου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

α. Με ποιο όνομα αναγνωρίζεται το στοιχείο από τους φορείς του:

ΑΡΜόΝΙΚΑ : Η τεχνοτροπία του ακορντεόν ως εκφραστής της τροπικότητας στην προπολεμική δισκογραφία του ελλαδικού χώρου.

β. Άλλη/-ες ονομασία/ες

(Για παράδειγμα, η ονομασία του στοιχείου όπως είναι γνωστή στο ευρύτερο κοινό ή στη βιβλιογραφία, ή άλλη-ες ονομασία-ες με τις οποίες είναι γνωστό στους φορείς του)

Αρμόνικα, λαϊκό ακορντεόν, προπολεμικό ακορντεόν, φύσα, μισοφωνία, μεσοφωνία, πολιτική αρμόνικα, πολίτικο ακορντεόν, ακορντεόν με κουμπάκια.

γ. Σύντομη Περιγραφή (έως 50 λέξεις):

Η σύντομη περιγραφή προϊδεάζει με τρόπο γενικό και περιληπτικό τον αναγνώστη για το στοιχείο.

Το ακορντεόν με κουμπάκια που συναντάται στην προπολεμική δισκογραφία του ελλαδικού χώρου παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία και έγινε γνωστό με διάφορες ονομασίες στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στην Αθήνα, τη Σμύρνη απ’ τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1930. Πρόκειται για ένα αερόφωνο όργανο με μεταλλικές ελεύθερες γλωσσίδες, χειροκίνητη φύσα και δύο σειρές με κουμπάκια στο δεξί χέρι. Πρόγονος του πληκτροφόρου ‘’πιάνο’’ - ακορντεόν με ποικίλες λαϊκές ονομασίες όπως προαναφέρθηκε και ανήκει στην οικογένεια των διατονικών ακορντεόν δηλαδή η κάθε μια σειρά κουμπάκια προχωρά κλιμακωτά σαν την φυσαρμόνικα -ακόμα και η φύσα άλλαζε νότα αναλόγως την φόρα- και η σχέση των δυο σειρών μπορεί να είναι διατονική ή σχέση 5ων ή χρωματική με σχέση ημιτονίου. Η χρήση του περιορίστηκε με την διάδοση του πιάνο/ακορντεόν, που και αυτό πλέον στις μέρες μας συναντάται σε πολύ μικρότερο βαθμό σε χώρους επιτέλεσης μουσικής στην Ελλάδα. Η ανάγκη για την έκφραση των στοιχείων της τροπικότητας (μονοφωνία, ποικίλματα, έλξεις), δημιούργησε μια ιδιαίτερη τεχνοτροπία τόσο στο ακορντεόν με κουμπάκια όσο και στο πληκτροφόρο ακορντεόν που διατηρήθηκε μέχρι και σήμερα. Οι λαϊκοί οργανοπαίχτες του ακορντεόν ανέπτυξαν μια τεχνοτροπία διαφορετική, από την Δυτικοευρωπαϊκή όπως και των Βαλκανίων, προσπαθώντας να μιμηθούν τα σολιστικά όργανα που έπαιζαν μέχρι τότε πρωταγωνιστικό ρόλο στα λαϊκά μουσικά ιδιώματα του τόπου. Ως αναφορά του οργάνου με κουμπάκια αλλά του τρόπου παιξίματος η πιο γνωστή ονομασία σήμερα η ΑΡΜΟΝΙΚΑ.

δ. Πεδίο ΑΠΚ

Σημειώστε με χ το πεδίο/τα πεδία Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στα οποία εμπίπτει το στοιχείο.

X προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις

X επιτελεστικές τέχνες

X κοινωνικές πρακτικές-τελετουργίες-εορταστικές εκδηλώσεις

X τεχνογνωσία που συνδέεται με την παραδοσιακή χειροτεχνία

ε. Περιοχή όπου απαντάται το στοιχείο:

• 1850-1922 Κωνσταντινούπολη & Σμύρνη

• 1922 και μετά στα αστικά κέντρα του Ελλαδικού χώρου αλλά και σε ευρύτερους τόπους της Ανατολικής Μεσόγειου.

Σύνδεσμοι:

• Λίστα τραγουδιών με αρμόνικα από το 1934 εως 1937 - Αντώνης Αμιράλης (αρμονικά)

• Αρμόνικα το ακορντεόν φάντασμα της Ελληνικής προπολεμικής γραμμοφωνικής μουσικής - μπαγίαν & αρμόνικα)

• Γιώργος Κουλαξίζης "Νυχτερινός Επισκέπτης"

• Γιώργος Κουλαξίζης - Το χρυσό ακορντέον (πληκτρόφορο & αρμόνικα)

• Αφιέρωμα στο Λάζαρο Κουλαξίζη – 70 Χρόνια ακορντεόν

• Αφιέρωμα στο ακορντεόν στο Αλάτι της Γης Ηρακλής Βαβάτσικας με μπαγίαν ακορντεον - (μπαγίαν)

• Λίστα τραγουδίων Χάρις Τσαλπαρά (ακορντεόν)

• Δοκίμη σε διατονικό ακκορντέον δύο σειρών κλιμάκων C#/C 19 κουμπιών κατασκευασμένο περίπου το 1880-1900 - (αρμόνικα)

• Δοκίμη σε ψηφιακό διατονικό ακορντεόν δύο σειρών κλιμάκων C#/C 19 κουμπιών- (αρμόνικα)

* Επισυνάπτεται συνημμένο από το σεμινάριο ακορντεόν που διδάσκεται σε διαφορά εργαστήρια ανά την χωρά (Φεστιβάλ Ακορντεόν Σύρου, Μουσικές Αυλές Ικάριας κτλ)

στ. Λέξεις-κλειδιά . Οι λέξεις-κλειδιά εξοικειώνουν τον χρήστη με το στοιχείο και τον διευκολύνουν να αναζητήσει περαιτέρω πληροφορίες στη βιβλιογραφία και στο διαδίκτυο.

Προπολεμικό ακορντεόν, διατονικό ακορντεόν δυο σειρών, φύσσα, αρμόνικα, πολίτικη αρμονικά, βυζαντινό ακορντεόν, μεσοφωνία, μισοφωνία.

2. Ταυτότητα του φορέα του στοιχείου ΑΠΚ

α. Ποιος/-οι είναι φορέας/-είς του στοιχείου;

Φορέας του στοιχείου μπορεί να είναι, για παράδειγμα, μια κοινότητα στην οποία τελείται ένα δρώμενο, όσοι κατέχουν μια τέχνη, μεμονωμένα πρόσωπα ή και ένα μόνο πρόσωπο που κατέχουν/κατέχει μια γνώση, πρακτική κ.ά.

Η τεχνοτροπία φερόταν από ακορντεονίστες της κοινότητας λαϊκών & παραδοσιακών μουσικών τις γραμμοφωνικής μουσικής όπως οι :

Αντώνης Αμιράλης ‘ή Παπατζής (Κορδελιό Σμύρνης 1896 - Αθήνα 1959), Μιχάλης Τρίμμης (Αθήνα 1907- Αθήνα 1981) , Γιώργος Κουλαξίζης (Κέρκυρα 1925 – 2015)

Σήμερα από επαγγελματίες μουσικούς όπως οι: Λάζαρος Κουλαξίζης, Ανδρέας Τσεκούρας, Ηρακλής Βαβάτσικας, Νίκος Μπουλούμπασης, Μάριος Σκαμνέλος, Δημήτρης Κούστας, Κώστας Νικολόπουλος, Αλέξανδρος Καμπουράκης, Χάρις Τσαλπαρά κ.α

Αρ.Πρωτ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΝΠΚ/ΤΑΠΚΔΘ/64955/44718/265/6-2-2020

Ημερομηνία Δήλωσης

Πρόθεσης Υποβολής Δελτίου

Στοιχείου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

03 / 02 / 2020